خاستگاه زبان پارسی دری ( بخش دوم و پایانی)

 

دیدگاه پروفیسور دکتر محمد حسین یمین در ارتباط به خاستگاه و منشای زبان پارسی دری استاد پس از بررسی و تحلیل مرحله کهن و میانه زبان‌های آریانی در کتاب «تاریخچه زبان پارسی دری»، به خاستگاه و منشای تحول زبان پارسی دری، می‌پردازد. 

درباره، مستند و مستدل از زبان پارسی دری، شناخت علمی ارایه می‌کند. ایشان از نخستین کسانی است که شناخت زبان پارسی دری را بر مبنای واقعیت عناصر زبانی و تاریخی، تدوین کرده است. بنابراین، بایست این حق تقدم برای تحقیقات استاد، در پژوهش‌های بعدی زبان پارسی دری در نظر گرفته شود.

طوری که اشاره شد، استاد زبان اوستایی را مبنای تحول بعدی زبان‌های آریانی می‌داند و زبان پارتی را در مرحله بعدی، جانشین عمده زبان اوستایی می‌داند. خاستگاه و موقعیت هر دو زبان را در شرق آریانا تثبیت می‌کند.

زبان پارسی دری را در تداوم زبان اوستا و زبان پارتی، قرار می‌دهد که پس از تحول زبان پارتی در شرق، مرحله پیدایش و رواجش را سپری کرده و بعد به طرف غرب (ایران امروز) گسترش یافته و لهجه پهلوی ساسانی به میان می‌آید.

خاستگاه زبان پارسی دری ( بخش نخست)

  

پروفیسور محمد حسین یمین در کتاب «‌تاریخچه زبان پارسی دری» به آرای ایرانیان و مستشرقان در ارتباط به خاستگاه زبان پارسی دری پرداخته و نقد جامعی از این آرا ارایه کرده و نشان داده که آرای مطرح در باره خاستگاه و تحول زبان پارسی دری، از دیدگاه ایرانیان و برخی از مستشرقان، علمی و دقیق نیست. 

از جمله در ارتباط به موقعیت جغرافیایی خاستگاه این زبان و تحولات تاریخی آن. محور بحث این نوشتار پرداختن به دیدگاه و دلایلی است که پروفیسور محمد حسین یمین، در ارتباط به خاستگاه و تحول زبان پارسی دری مطرح کرده

و آن‌چه را که ایرانیان و برخی از مستشرقان به نام «فارسی باستان، فارسی میانه و فارسی نو» علمی جلوه داده اند، غیر علمی دانسته و مستدل بیان داشته که این نام‌گذاری از نظر تاریخی درست نیست و یک نامگذاری است، ساخته و پرداخته شده.

در ضمن می‌خواهم این مقاله، ادای دینی باشد به زحمات علمی استاد و اندک کوششی باشد، برای توسعة این دیدگاه در باره خاستگاه زبان پارسی دری، و دیگر این که نخستین تدوین‌گر این دیدگاه دکتر استاد محمد حسین یمین است. آرای ایرانیان و مستشرقان در بارة خاستگاه و پیشینة زبان پارسی دری درست است که در جهان معاصر، غربیان پیشتر و بیشتر از ما به تحقیق علوم پرداخته اند. به تحقیقات و دستاوردهایی که در جهان معاصر با آن رو‌به‌رو ایم؛ درکل رنگ و بوی غربی دارد. بنابراین، ذهنیت علمی انسان معاصر، ماهیت غربی دارد.

اما این همه تحقیقات غربیان در زمینه علوم به این معنا نیست که تحقیقات‌شان به طور مطلق درست و خالی از اشتباه باشد. کار غربیان هم اشتباه‌هایش را دارد که بایست به آن پرداخته شده و نتیجة درست ارایه شود.